 |
 |
| ნინო ბაგრატიონი გიორგი ბაგრატიონი |
გიორგი ბაგრატიონი გია შერვაშიძე |
თუმანიანის რაიონში, მდ. დებედას მარცხენა ნაპირზე ხეობის ფერდის შუა წელზე ქაბაირის მონასტერია განლაგებული. XIII საუკუნის შუა წლებიდან დედათა მონასტერი შანშე მხარგრძელის მეუღლის მეოხებით ქართულლი ეკლესიის მფლობელობაში გადადის და მონასტრის დიდი განახლება იწყება. ქობაირში მრავალი საქტიტორო წარწერა გვხვდება, საფლავის ქვებზე ქართული ეპიტაფიებია, მთავარი ტაძარი კი ქართველთა მოხატული.
ქობაირში თამარ მეფის ამირსპასალარის, ზაქარია მხარგრძელის და მისი ოჯახის საძვალეა განთავსებული. მონასტრის გარშემო მრავლადაა სხვა ნაეკლესიარების ნაშთები.